Aile içi iletişim nedir?

Merhaba bu haftaki konumuz aile iletişim. Bu konu hakkında Sosyolog Fatma KOÇ TOPUZ’un bilgi ve tecrübelerinden faydalanacağız. Sayın Fatma KOÇ TOPUZ İlk sorumuzla başlayalım.
Aile içi iletişim nedir?
Aile bireyleri arasında bir arada yaşamanın gerektirdiği, sözlü ve sözsüz bütün diyaloglar aile içi iletişimi oluşturur.
Aile içi iletişimi neler (hangi faktörler) etkiler?
Aile bireyleri arasındaki tutum ve davranışlar aile içerisindeki iletişimi etkileyen etmenler arasındadır; ebeveynlerin birbiri ile ilişkileri, anne-babanın çocukları ile olan ilişkileri, kardeşlerin birbirleri ile olan ilişkileri…
Aile içi iletişim neleri etkiler, önemi nedir?
İnsan sosyal varlıktır ve insanın ilk temel yaşam alanı ailedir. Sağlıklı birey yetiştirmenin başat faktörü yine sağlıklı aileden geçmektedir. Bu bağlamda kişinin ilk öğreticisi, içesine doğduğu aile olacaktır. Bütün bu açılardan ele alacak olursak kişiliğin temelini aile oluşturmakla beraber, sağlıklı, sağlam bir aile içi iletişim ile sağlıklı bireyler yetiştirmek mümkün olacaktır.
Aile içi iletişim engelleri nelerdir?
Eşler birbirleri ya da çocukları ile konuşurken farkında olmadan bir takım iletişim engeli sergileyebilmektedirler. Bu engeller özellikle çocuklarda bir takım psiko- sosyal sorunlara yol açabilmektedir. Bu engellere örnek vermek gerekirse;
Birbirlerini dinlememek, yüksek sesle konuşmak, bağırmak, empatiden yoksun davranışlarda bulunmak, misilleme yapmak, tehdit etmek, eleştirmek, yargılamak, suçlayıcı tavırlar sergilemek, ahlak dersi vermek, başkalarının yaşamından örnekler vermek, kıyas yapmak, emir vermek, güvensizlik duygusu aşılamak, konuyu değiştirmek-çarpıtmak, sözünde durmamak, alay etmek, lakap takmak, ben dili yerine sen dili kullanmak…
Çocuklarda ne gibi psikososyal sorunlar oluşabilir?
Umutsuzluk, gerilin, ilgisizlik, saldırganlık, sosyal aktivitelerden geri çekilme, utangaçlık, suçluluk duygusu…
Sağlıklı bir aile içi iletişim için olmazsa olmazlar nelerdir?
İletişimde etkin dinleme en önemli unsurlar arasında yer almaktadır. İyi bir dinleyici olabilmek için göz kontağı kurmak, tüm beden, dikkat ve farkındalık ile göndericiye dönerek verilen mesajı almak gerekir. Elde başka iş, zihinde ise başka düşünce olmaması da bu noktada önemlidir. Aynı zamanda karşıdakinin söylediklerini baş ile onaylama, ara ara karşıdakinin söylediklerini teyit edici cümlelerle anlaşıldığını hissettirmek gerekir.
Empati yapmak yine iletişimi güçlendirecektir.
Sen dili kullanmak yerine ben dili kullanılmalıdır. Sen dili genellikle eleştirici, karşı tarafı suçlayıcı tarzdadır. Ve dolayısıyla karşı taraf suçlandığını düşünerek savunmaya geçecektir. Oysaki iletişimdeki amaç suçlamak değil uzlaşmacı olmaktır.
Tamer ÖZTÜRK
Rehber Öğretmen ve Ölçme Değerlendirme Uzmanı